23.05.2023

Niezdolność do samodzielnej egzystencji – czym jest, jakie są kryteria. Orzecznictwo i świadczenie uzupełniające

Cierpisz na przewlekłe choroby, przeszedłeś zawał lub udar albo doznałeś uszczerbku na zdrowiu, przez co nie jesteś w stanie samodzielnie funkcjonować? A może zajmujesz się osobą, która potrzebuje pomocy w podstawowych czynnościach? Czy wiesz, że w takiej sytuacji można ubiegać się o dodatkowe świadczenie? Sprawdź, co to znaczy „niezdolny do samodzielnej egzystencji” i jakie uprawnienia Ci przysługują.

Osoba niezdolna do samodzielnej egzystencji – co to znaczy?

Kiedy osoba jest niezdolna do samodzielnej egzystencji?

Naruszenie sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych oznacza osobę  niezdolną do samodzielnej egzystencji (art. 13 ust. 5 ustawy emerytalnej).

Wymaga ona wsparcia przy wykonywaniu m.in. takich czynności jak:

• utrzymanie higieny osobistej, 
• odżywianie i przygotowywanie posiłków,
•  realizacja potrzeb fizjologicznych, 
• poruszanie się 
• robienie zakupów, 
• płacenie rachunków,
• ogrzewanie mieszkania i/lub przyniesienie opału,
• wykonywanie prac porządkowych. 

Warto również pamiętać, że niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza, że chory jest całkowicie zależny od swoich opiekunów, a bez ich pomocy nie byłby w stanie przetrwać oraz nie jest w stanie podjąć pracy ani innych działań w celu zarobku.

Orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji – jak uzyskać?

W trosce o osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji przygotowano szereg rozwiązań, które mogą ułatwić im i  ich opiekunom, codzienne funkcjonowanie oraz poprawić komfort życia. Dzięki ustawie z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji możesz ubiegać się o orzeczenie  stopnia niesamodzielności/niepełnosprawności.  Będzie ono podstawą do uzyskania świadczenia uzupełniającego, tzw. 500+ dla niepełnosprawnych.

Aby otrzymać taki dokument, należy zwrócić się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwego dla miejsca zamieszkania z odpowiednim wnioskiem oraz szeregiem potrzebnych dokumentów medycznych i zawodowych, które świadczą o Twoim stanie zdrowia.

Następnie lekarz orzecznik ZUS zapoznaje się z otrzymanymi informacjami i, jeśli jest taka potrzeba, może zaprosić na osobiste badanie. W przypadku wątpliwości może także poprosić o opinię uzupełniającą innego specjalistę lub skierować na obserwację szpitalną.

Dopiero po analizie wszystkich dokumentów lekarz wraz z komisją lekarską Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decydują o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Chcesz złożyć orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji? Wzór dokumentu znajduje się na stronie internetowej ZUS. Formularz jest dostępny także w każdej placówce.

Niezdolność do samodzielnej egzystencji – uprawnienia

Zastanawiasz się, jakie korzyści płyną z uzyskania orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji? Uprawnienia, które nadaje ten dokument, to m.in. możliwość ubiegania się o świadczenie uzupełniające, tzw. 500+ dla niepełnosprawnych.

Środki pozyskane z tego źródła mogą zostać wykorzystane na dowolny sposób, np. na pokrycie kosztów związanych z codziennym życiem, takich jak opłaty za lekarstwa czy wynajem sprzętu medycznego, a także na zakup środków higieny osobistej, np. pieluchomajtek lub podkładów higienicznych, również tych z oferty Seni. Więcej o doborze środków higieny osobistej znajdziesz w naszym artykule: Dobór produktu.

Niezdolność do samodzielnej egzystencji – kryteria otrzymania świadczenia 500+

Otrzymałeś orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji? KRUS lub ZUS to miejsca, gdzie należy następnie zgłosić się z wnioskiem o otrzymanie świadczenia uzupełniającego. Aby je uzyskać, trzeba spełnić jeszcze kilka następujących warunków:

• mieć ukończone 18 lat,
• nie pobierać świadczeń takich jak emerytura, renta, zasiłki stałe lub okresowe ani z zagranicznych instytucji o łącznej wartości przekraczającej 1 772,08 zł (ZUS) albo 1 600 zł (KRUS),
• mieszkać w Polsce i mieć polskie obywatelstwo lub prawo pobytu w kraju.

Zasiłek dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji – ile wynosi i jak długo trzeba na niego czekać?

Decyzja o otrzymaniu świadczenia uzupełniającego zostaje wydana 30 dni po złożeniu wniosku i uzupełnieniu dokumentacji. Po jej wydaniu, jako osoba o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji, możesz otrzymać świadczenie w wysokości 500 zł lub mniej, jeśli pobierasz świadczenia finansowe ze środków publicznych, a ich łączna wartość brutto przekracza 1588,44 zł, ale nie wynosi więcej niż 2157,80 zł. 

W takiej sytuacji świadczenie zostanie wypłacone w wysokości różnicy między sumą pobieranych świadczeń a maksymalnym progiem uzyskania zasiłku.