20.12.2019
Moczenie nocne u dzieci
Co to jest moczenie nocne?
Moczeniem nocnym nazywamy oddawanie moczu w trakcie snu przez dziecko, które potrafi już kontrolować swoje potrzeby fizjologiczne w ciągu dnia. Często za granicę wiekową, poza którą moczenie nocne uznaje się za problem natury medycznej jest 5 lat. Jeśli moczenie zdarza się mniej niż 3 razy w tygodniu mówimy o moczeniu nocnym okresowym.
Kogo dotyczy moczenie nocne?
Moczenie nocne jest zjawiskiem powszechnym wśród dzieci, de facto po schorzeniach na tle alergicznym jest to najczęstszy przewlekły problem zdrowotny u dzieci. Częściej występuje u chłopców niż u dziewczynek. Wg raportu SMG/KRC Poland-Media z marca 2002 roku 6% populacji dzieci w wieku 5-14 lat w Polsce moczy się w nocy. Problem dotyczy ok. 20-25% dzieci w wieku 5 lat, 10% 7-latków, 1–2% nastolatków. Dane te pokazują, że problem zanika z wiekiem.
Moczenie nocne
- Pierwotne – związane z wadami lub schorzeniami, które dziecko ma od urodzenia.
- Wtórne – nawrót moczenia po co najmniej 6 suchych miesiącach.
|
- Monosymptomatyczne – jest jedynym zaburzeniem.
- Polisymptomatyczne – występuje razem z innymi objawami, np. naglącym parciem, częstomoczem, niestabilnością pęcherza.
|
Co powoduje moczenie nocne?
Oprócz ogólnych przyczyn nietrzymania moczu u dzieci, moczenie nocne może mieć następujące podłoże:
- genetyczne – ostatnie badania pokazują, że głównym podłożem problemu może być uwarunkowanie genetyczne; naukowcy wyizolowali gen odpowiedzialny za moczenie nocne i zauważyli, że jest on dziedziczny – prawdopodobieństwo, że dziecko, którego jeden lub oboje rodzice moczyli się w nocy jako dzieci, również będzie się moczyć, jest bardzo duże;
- zaburzenie dobowego cyklu mikcji – zamiast spadku ilości produkowanego moczu obserwuje się jej wzrost, co jest związane ze zmniejszoną produkcją hormonu, odpowiedzialnego za regulację cyklu (wazopresyna);
- zmniejszona pojemność pęcherza moczowego w trakcie snu w stosunku do pojemności w ciągu dnia;
- zaburzenia wybudzania się – w wyniku niedorozwoju układu nerwowego mózg dziecka podczas snu za późno lub wcale nie dostaje informacji o potrzebie oddania moczu, więc dziecko nie wybudza się i oddaje mocz przez sen;
- urazy głowy lub rdzenia kręgowego;
- zespół bezdechów sennych;
- traumatyczne przejścia, problemy psychologiczne, strach.
Moczenie nocne jest problemem nie tylko fizjologicznym. Dziecko, które go doświadcza, staje się coraz bardziej sfrustrowane, nie rozumie, co się z nim dzieje. Im starsze dziecko, tym problem jest bardziej dla niego bolesny. Również rodzice, opiekunowie często nie radzą sobie z tą sytuacją. Poranki dla rodziny, w której dziecko w nocy się moczy, są często stresujące i nieprzyjemne. Jak temu zaradzić?
Diagnostyka i leczenie
Każde dziecko z nietrzymaniem moczu powinno udać się z rodzicem lub opiekunem do lekarza. Należy wykonać badania, aby postawić prawidłową diagnozę. Być może przyczyną moczenia nocnego jest u dziecka schorzenie, po którego wyleczeniu nieprzyjemne, mokre noce przejdą do historii.
O co może zapytać lekarz?
- Kiedy występują zaburzenia – tylko w dzień, tylko w nocy, zarówno w dzień, jak i w nocy – i jak często?
- Czy zaburzenia wystąpiły po dłuższej “suchej” przerwie?
- Czy dziecko kuca, krzyżuje nogi lub w inny sposób próbuje powstrzymać oddanie moczu w ciągu dnia?
- Jak często dziecko korzysta z toalety?
- Czy oddawaniu moczu towarzyszy pieczenie lub ból?
- Jak silne jest moczenie – czy wycieka kilka kropli, czy cała bielizna jest mokra, czy dziecku mocz cieknie po nogach?
- Czy wystąpiły inne objawy, np. bóle brzucha, niewyjaśnione podwyższenie temperatury?
Przykładowe badania wykonywane w celu postawienia diagnozy
- badanie ogólne i posiew moczu,
- oznaczenie stężenia kreatyniny, sodu i potasu w surowicy krwi,
- ocena ilości moczu dziennego i nocnego na podstawie zbiórki moczu,
- ocena zachowań fizjologicznych dziecka poprzez analizę dziennika mikcji,
- USG brzucha z oceną zalegania moczu po mikcji.
Lekarz powinien wyjaśnić zarówno dziecku, jak i jego opiekunom, co jest przyczyną moczenia i jak sobie z nim radzić. Bardzo ważną kwestią jest zrozumienie i zaakceptowanie przez dziecko zaproponowanej terapii. Im większa współpraca dziecka, opiekunów i lekarza, tym większe są szanse na szybkie i skuteczne ograniczenie lub wyeliminowanie moczenia.
Co może zaproponować lekarz
1. Terapia niefarmakologiczna
W dużym stopniu opiera się na nauce kontroli nad pęcherzem – najpierw za dnia, później w nocy; trwa od kilku do kilkunastu tygodni:
- terapia motywacyjna – polega na stosowaniu nagród za każdą suchą noc i odstąpieniu od kar za moczenie się – dziecko powinno uczestniczyć w porannym sprzątaniu nie na zasadzie kary, ale uznając to za naturalną konsekwencję moczenia; należy ograniczyć stosowanie pieluszek, ponieważ obniżają motywację;
- ograniczenie picia wieczorem i wizyta w toalecie bezpośrednio przed pójściem spać;
- przy „leniwym pęcherzu” częste i regularne opróżnianie pęcherza;
- przypominanie o oddawaniu moczu;
- stosowanie alarmu wybudzeniowego, który uczy dziecko budzenia się w celu oddania moczu, a docelowo wytrzymania całej nocy bez mikcji.
2. Terapia farmakologiczna
Dobierana w zależności od podłoża problemu, trwa kilka miesięcy; ukierunkowana na jeden z celów:
- zmniejszenie objętości produkowanego w nocy moczu;
- zwiększenie pojemności pęcherza;
- spłycenie snu, żeby dziecko mogło wybudzić się, aby oddać mocz.
O sukcesie leczenia można mówić, jeśli liczba mokrych nocy zostanie zredukowana o 90%.
*Dotyczy wyrobów chłonnych na nietrzymanie moczu i śliniaków.