23.08.2021

Opieka nad chorym rodzicem. Prawne aspekty opieki nad starszymi członkami rodziny.

Opieka nad chorym rodzicem lub innym członkiem rodziny to duże wyzwanie. Część osób decyduje się na skorzystanie z pomocy placówek opiekuńczych. Inni natomiast wybierają opiekę w domu, mogąc liczyć na wsparcie ze strony państwa i prawa. Jak polskie przepisy postrzegają kwestię opieki nad bliskimi?

Czy opieka nad chorym rodzicem to prawny obowiązek?

W Kodeksie rodzinnym istnieje art. 81, który nakłada na rodziców i dzieci obowiązek wzajemnego szacunku. Dotyczy to również zapewnienia odpowiednich warunków u schyłku życia. Za sytuacje, w których jest niezbędna opieka nad starszymi rodzicami, prawo uznaje chorobę, kalectwo oraz starczą niedołężność. W praktyce oznacza to, że pozostawienie schorowanego, niedołężnego seniora w niehigienicznych warunkach i bez środków do życia stanowi podstawę do wniesienia pozwu do sądu rodzinnego, a wskutek tego zasądzenie alimentów, które pozwolą seniorowi opłacić pobyt w domu pomocy. 

Jak uzyskać wsparcie finansowe?

Opieka nad rodzicami starszymi niesie za sobą koszty. Składają się na nie pomoc fachowej opieki medycznej, środki higieniczne i leki, środki rehabilitacyjne czy specjalne żywienie. Kosztują też zwykłe codzienne prace, takie jak pranie pościeli czy bielizny. Aby wspomóc osoby bliskie, które zajmują się chorym seniorem, prawo umożliwia skorzystanie z zasiłku opiekuńczego. Jest to specjalne świadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przyznawane osobom mającym zasiłek chorobowy, które tymczasowo przerwały pracę, gdyż tego wymaga opieka nad chorym członkiem rodziny. Ile płatne jest takie świadczenie? Zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku (przeciętne wynagrodzenie) i jest wypłacany za nie więcej niż przez 14 dni w roku. Do jego uzyskania jest niezbędne zaświadczenie lekarskie. Opiekun musi też prowadzić wspólne gospodarstwo z rodzicem.

Czy można wziąć zwolnienie lekarskie na rodzica?

Polskie prawodawstwo w sytuacjach stwarza możliwość wzięcia zwolnienia nie tylko na dziecko, ale również wtedy, gdy wymaga tego opieka nad chorym członkiem rodziny. Ile dni może obejmować zwolnienie lekarskie na rodzica i kto je wystawia? Podobnie jak w przypadku zasiłku opiekuńczego, zwolnienie na rodzica można otrzymać na 14 dni w roku. Warunkiem jest wspólne zamieszkanie i opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Opieka nad rodzicem, a wcześniejsza emerytura

Prawo nie przewiduje włączenia do stażu pracy okresu sprawowania opieki nad chorymi rodzicami. Natomiast niewykonywanie pracy zawodowej z powodu opieki nad członkiem rodziny z I grupą inwalidzką lub całkowicie niezdolnym do samodzielnej egzystencji albo niepełnosprawnym w stopniu znacznym może być zaliczone do okresów nieskładkowych w wymiarze do 6 lat. W przypadku sprawowania opieki nad chorym rodzicem prawo nie przewiduje możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę.

Jak prawidłowo opiekować się chorym rodzicem/osobą starszą?

1. Emocje

Opieka nad chorym rodzicem innym bliskim zazwyczaj wiąże się ze sporym obciążeniem psychicznym. Opiekunowie niejednokrotnie spychają na dalszy plan własne potrzeby,  w pełni poświęcając się drugiej osobie. Istotne jest to, aby opiekun, dbając o chorego, nie zapomniał zadbać o siebie - o swoje zdrowie zarówno fizyczne, jak i emocjonalne. Jak postępować z emocjami? Ten temat jest rozwinięty w artykule https://seni.pl/pl_PL/baza-wiedzy-seni/emocje-u-chorego-i-jego-opiekuna. 

2. Praktyczne porady

 W sprawowaniu opieki liczy się doskonała organizacja pracy. Systematyczność oraz stosowanie metod sprawdzonych w praktyce pozwalają znacznie skrócić czas i zmniejszyć nakład pracy poniesionej na czynności pielęgnacyjne. Jest to również sposób na uniknięcie komplikacji takich jak np. trudne do wyleczenia odleżyny. 

Jak organizować czas opieki nad chorym? Jak się z nim komunikować, wykonywać codzienne zabiegi higieniczne czy organizować przestrzeń wnętrz, aby była komfortowa dla podopiecznego? Odpowiedzi na te oraz inne pytania, a także szereg praktycznych porad zawiera artykuł na stronie: https://seni.pl/pl_PL/baza-wiedzy-seni/praktyczne-porady-dla-opiekunow.

3. Pielęgnacja

 Pielęgnacja osoby chorej i starszej o ograniczonych możliwościach samodzielnego funkcjonowania stanowi ważny aspekt opieki. Istotne jest, aby zadbać o odpowiednie środki pomocnicze, dzięki którym podopieczny nie będzie doznawał przykrych urazów. Otarcia skóry, odparzenia czy odleżyny nie tylko sprawiają ból, ale też są trudne do wyleczenia ze względu na ograniczone możliwości gojenia się skóry. Pomocne będą środki kosmetyczne Seni przeznaczone do pielęgnacji, mycia, ochrony i regeneracji skóry. Więcej na ten temat na stronie: https://seni.pl/pl_PL/kategoria/seni-care-pielegnacja-skory.

Nie można też zapominać o podstawowych potrzebach fizjologicznych osób pielęgnowanych. Ograniczona sprawność fizyczna, a często też umysłowa czy dysfunkcje układów sprawiają, że chory często doświadcza inkontynencji moczowej lub kałowej. Dlatego ważne jest skonsultowanie się z lekarzem oraz dopasowanie odpowiednich środków chłonnych.

W przypadku osób obłożnie chorych, leżących świetnym rozwiązaniem będą pieluchomajtki Seni. Są to produkty Super Seni, Super Seni Plus, Super Seni Trio, Super Seni Quatro, przeznaczone dla osób cierpiących na średnie, ciężkie i bardzo ciężkie nietrzymanie moczu. Jeśli podopieczny jest bardziej aktywny i np. wychodzi na spacery, alternatywą mogą być majtki chłonne Seni Active. Są one dostępne w trzech wariantach: Normal, Super i Plus.  Zaletami tych produktów są łatwość zakładania i zdejmowania, oddychalność, doskonałe dopasowanie do ciała i komfort noszenia. Więcej informacji na temat produktów chłonnych można znaleźć na stronie: https://seni.pl/pl_PL/kategoria/opieka-nad-bliskimi.