18.08.2023

Wysiłkowe nietrzymanie moczu – jak z nim walczyć?

Kichnięcie, kaszlnięcie, nieco większy wysiłek fizyczny i czujesz tych kilka kropli na Twojej bieliźnie? - to typowe objawy wysiłkowego nietrzymania moczu. Ten uciążliwy problem jest najczęstszą formą inkontynencji. Dotyczy bardzo wielu osób, i to nie tylko w dojrzałym wieku. Dobra wiadomość jest taka: leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu jest możliwe. Dowiedz się więc, skąd bierze się ta przypadłość i jak sobie z nią poradzić.

Czym jest wysiłkowe nietrzymanie moczu?

Wysiłkowe nietrzymanie moczu jest schorzeniem polegającym na bezwiednym popuszczaniu moczu w trakcie wysiłku fizycznego, np. przy podnoszeniu zakupów.
Chodzi zatem o wszelkie czynności, podczas których następuje wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, zwiększony nacisk na pęcherz moczowy i pozostałe struktury dna miednicy.

Jak objawia się wysiłkowe nietrzymanie moczu?

Zastanawiasz się, czy Twoje dolegliwości związane z inkontynencją to właśnie wysiłkowe nietrzymanie moczu? Wskazują na to:

• mimowolne oddawanie moczu pomimo braku uczucia parcia na mocz.
• powiązanie tego mimowolnego oddania moczu z wysiłkiem fizycznym – chodzi więc np. o popuszczanie moczu przy kaszlu czy bieganiu.

Objawy mogą mieć różne stopnie nasilenia.

Wysiłkowe nietrzymanie moczu: przyczyny

Z fizjologicznego punktu widzenia przyczyną wysiłkowego nietrzymania moczu jest najczęściej osłabienie mięśni dna miednicy mniejszej. Inkontynencja pojawia się w efekcie zbyt dużej ruchomości w obszarze połączenia pęcherza z cewką moczową, spowodowanej niedostatecznym ich podparciem przez wspomniane mięśnie. W efekcie dochodzi do upośledzenia mechanizmów, które są odpowiedzialne za zamykanie cewki moczowej. A to prowadzi do popuszczania moczu przy skakaniu czy nawet podniesieniu torby z zakupami.

Pośrednie przyczyny wysiłkowego nietrzymania moczu

Aby zrozumieć mechanizm powstawania omawianego schorzenia, warto przyjrzeć się przyczynom,  osłabienia mięśni dna miednicy mniejszej. Są to m.in.:

• rozciągnięcie i osłabienie unerwiania  mięśni w tym obszarze np. po porodzie – zwłaszcza gdy poród był powikłany, odbył się siłami natury i/lub po 42. tygodniu ciąży. Szczególnie narażone są kobiety, które rodziły przez ponad 24 godziny, a także te po przejściu kilku porodów;
• niedobór estrogenów w okresie menopauzy;
• urazy cewki moczowej i tworzenie się blizn
• siedzący tryb życia, 
• nieprawidłowo wykonywane ćwiczenia – w taki sposób, że przeciążają one obszar pęcherza i miednicy, 
• otyłość, 
• stany po operacji w okolicy podbrzusza (może wówczas dojść do uszkodzenia mechanizmu zwieraczowego); 
• czynniki genetyczne związane z syntezą kolagenu oraz zespoły genetyczne jak: zespół Ehlersa-Danlosa;
• neuropatia cukrzycowa;
• palenie papierosów, 
• udar mózgu; 
• zaparcia;
• przewlekłe choroby płuc przebiegające z uporczywym kaszlem.

U mężczyzn często wysiłkowe nietrzymanie moczu z często powiązane jest z przerostem prostaty. 

Każdy z tych czynników zwiększa ryzyko pojawienia się inkontynencji, a także nasilenia się jej objawów. Dlatego tak ważne są prowadzenie zdrowego trybu życia, a także regularna kontrola stanu zdrowia u lekarza.

Wysiłkowe nietrzymanie moczu — trzy stopnie schorzenia

Nieleczone wysiłkowe nietrzymanie moczu może postępować. Wyróżnia się jego trzy stopnie.  

I stopień wysiłkowego nietrzymania moczu

To najłagodniejsza postać dolegliwości. Wówczas do inkontynencji dochodzi:

• podczas naprawdę intensywnego i zazwyczaj długotrwałego wysiłku.
• popuszczanie moczu podczas kaszlu o dużym nasileniu, 
• przy nagłym wybuchu śmiechu, 
• przy próbie podniesienia bardzo ciężkiej torby z zakupami lub innej rzeczy. 
• skokach na trampolinie.

Jeżeli dostrzeżesz u siebie takie objawy, nawet okazjonalnie, jest to powód do konsultacji z lekarzem!

II stopień wysiłkowego nietrzymania moczu

Na tym etapie wyciek może się pojawić już przy średnio intensywnym wysiłku. Można np. zauważyć popuszczanie moczu podczas truchtu, wchodzenia po schodach przenoszenia lżejszych rzeczy czy przy łagodniejszym kaszlu.

III stopień wysiłkowego nietrzymania moczu

Stanowi najbardziej uciążliwy problem – wówczas może się pojawiać bezwiedne popuszczanie moczu przy siadaniu, a nawet w pozycji leżącej. Nawet drobna zmiana ciśnienia w jamie brzusznej może doprowadzić do niekontrolowanej mikcji.

Wysiłkowe nietrzymanie moczu: leczenie

Leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu jest jak najbardziej możliwe i w zdecydowanej większości przypadków przynosi efekty. Nie ma jednak jednego, uniwersalnego schematu postępowania. Wszystko zależy zarówno od stopnia nasilenia problemu, jak i indywidualnej sytuacji zdrowotnej. Dlatego zawsze najlepszym rozwiązaniem będzie skonsultowanie się z lekarzem (urologiem, ginekologiem lub uroginekologiem) lub urofizjoterapeutą. 

Pewne jest jedno: jeżeli doświadczasz objawów wysiłkowego nietrzymania moczu, nie polegaj na domowych metodach czy ogólnych zaleceniach z internetu dotyczących stosowania trenażerów czy kulek gejszy.  Są one mało skuteczne. Tymczasem pod kontrolą specjalisty (fizjoterapuety lub urofizjoterapuety)  krok po kroku zniwelujesz dolegliwość nietrzymania moczu. 

Leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu zaczyna się od diagnostyki

Zanim lekarz określi plan działania związany z leczeniem popuszczania moczu przy kaszlu, kichaniu i w podobnych sytuacjach, przeprowadzi diagnostykę. Jej istotnymi elementami będą:

• pogłębiony wywiad lekarski – w którym specjalista porozmawia o objawach i ich nasileniu, a także ustali czynniki ryzyka, które sprzyjają inkontynencji,
• badania ogólne moczu oraz posiew,
• badanie USG układu moczowego,
• badanie urodynamiczne, w tym profilometria cewkowa.

Opcjonalnie urolog może zlecić także uretrocytoskopię – może być ona konieczna, zwłaszcza gdy zachodzi podejrzenie złożonej lub mieszanej postaci nietrzymania moczu.

Zachowawcze leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu

Leczenie zachowawcze jest podstawą w terapii nietrzymania moczu. Jest ono mało inwazyjne, ale wiąże się często z koniecznością zmiany prowadzonego trybu życia. Istotnymi elementami terapii są:

• ćwiczenia mięśni dna miednicy  tzw. mięśni Kegla – ich celem jest wzmocnienie osłabionych mięśni dna miednicy mniejszej. Ich formę i częstotliwość określi osoba prowadząca leczenia, ale przynoszą one rezultaty dopiero po pewnym czasie i wymagają systematyczności.
• zmniejszenie wagi ciała, jeśli pacjent zmaga się z nadwagą lub otyłością,
• ograniczenie bądź zaprzestanie spożycia kofeiny oraz alkoholu.

Farmakologiczne leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu

Przy wysiłkowym nietrzymaniu moczu metody farmakologiczne nie są wysoce skuteczne. Są zatem stosowane pomocniczo, a efekty utrzymują się jedynie w trakcie przyjmowania leków. 

Kobiety w okresie menopauzalnym mogą być także poddane terapii hormonalnej z wykorzystaniem estrogenów. Mimo to nie należy oczekiwać wyraźnej poprawy w związku z zastosowaniem leków. Jeżeli działania zachowawcze nie przyniosły efektów, lekarz może rozważyć leczenie operacyjne.

Operacyjne leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu

Istnieje szeroka gama zabiegów operacyjnych, w ramach których można skutecznie zniwelować problem wysiłkowego nietrzymania moczu – zarówno anatomicznego, jak i zwieraczowego. Wykonuje się m.in.:

• operacje pętlowe metodą sling,
• zabiegi metodą TVT,
• operacje metodą Burcha,
• wstawienie sztucznego zwieracza.

Metoda jest dopasowywana do stanu i sytuacji konkretnego pacjenta.

Popuszczanie moczu przy kaszlu, kichaniu czy bieganiu – jak sobie radzić, zanim leczenie przyniesie efekty?

Jeżeli doświadczasz popuszczania moczu podczas biegania, siadania czy głośnego śmiechu, bez wątpienia jest do dla Ciebie wstydliwy problem. Jednak wcale nie musi tak być. Zamiast ograniczać codzienną aktywność, sięgnij po skuteczne zabezpieczenie, czyli odpowiednie wyroby chłonne.

Skutecznym rozwiązaniem, które będzie pomocne w walce z wysiłkowym nietrzymaniem moczu, są specjalistyczne wkładki urologiczne. Dla kobiet to produkty z linii Seni Lady. Zostały zaprojektowane z myślą o damskiej anatomii. Dostępne jest aż 9 poziomów chłonności - od kropelkowego do średniego nietrzymania moczu. Wkładki Seni Lady są zdecydowanie bardziej chłonne niż podpaski, zapobiegają powstawaniu nieprzyjemnego zapachu moczu i pozostają suche. Dodatkowo mają osłonki boczne, których zadaniem jest ochrona przed wyciekami.

Dla mężczyzn, z problemem inkontynencji, przeznaczone są wkładki urologiczne Seni Man – dostępne w kilku wariantach i dopasowane do męskiej anatomii.

Należy przy tym pamiętać, że stosowanie wyrobów chłonnych to sposób na niwelację dyskomfortu związanego z popuszczaniem moczu przy kichaniu, kaszlu czy bieganiu. Sama dolegliwość wymaga jednak leczenia – tak, aby całkowicie pozbyć się tego problemu.